ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΑΣ

EA1. A new approach for the evaluation of the SKT short test for assessing deficits of memory and attention
Hartmut Lehfeld¹, Klaus Arnold², Günter Niklewski¹, Hellmut Ertigkeit^3
1Hospital of Psychiatry and Psychotherapy, Nuremberg, Germany
²Geromed GmbH, Erlangen, Germany
³Psychiatric University Hospital Erlangen; Germany

The SKT is a short cognitive performance test for the assessment of deficits of memory and attention (Erzigkeit 1989). A series of studies carried out in the past few years have shown the validity and practicability of the Greek SKT version. Only recently, the evaluation of the SKT test protocol has been refined (Erzigkeit 2000). It is the purpose of the present paper to inform Greek SKT users about these latest developments and to present preliminary results indicating the usefulness of the revised test evaluation. The new evaluation approach: The SKT comprises of 9 subtests. Until last year, the interpretation of the SKT result was based exclusively on the SKT total score as a global measure of cognitive impairment. Studies into the test structure have repeatedly revealed two factors that were interpreted as "memory" and "attention". To facilitate clinical and neuropsychological interpretations, the evaluation of the SKT total score is now supplemented by interpretations of a memory and an attention subscore which were defined in accordance with the results of these factor analyses. Advantages of the new evaluation approach: The memory and attention subscores were introduced to allow for a more detailed assessment of the patient's cognitive deficits. Furthermore, analyses of a large SKT data pool (Geromed 2000) have shown that with dementia patients certain constellations of memory and attention subscores are more frequent than others. Therefore, the SKT subscore pattern may also be used to evaluate the homogeneity of cognitive impairment. Heterogeneous subscore profiles may indicate focal neuropsychological deficits or may result from the fact that some subtest raw scores were only marginally elevated. However, simulation or incorrect test administration may also be taken into account in cases of heterogeneous SKT profiles. Psychometric data from the Memory Clinic of the Hospital of Psychiatry and Psychotherapy in Nuremberg (Germany) were analyzed to detect differences in the pattern of cognitive impairment between demented and depressed patients. In the presence of mild cognitive impairment noticed by relatives, SKT total scores did not differ significantly between the two groups. However, SKT memory subscores revealed a strong tendency towards greater impairment on the part of patients suspected to suffer from dementia, whereas attention subscores were comparable between the two groups. Furthermore, about 30% of patients seen in the Memory Clinic with SKT total scores indicating no overall impairment showed very mild or mild cognitive deficits either in their memory or in their attention subscores. It is expected that the new SKT evaluation approach also considering memory and attention subscores will contribute towards an improved assessment and an earlier detection of cognitive deficits.

EA2. New results indicating the validity of the Greek versions of the SKT and the B-ADL Scale
H. Lehfeld¹, A. Tzimos², I. Pittas², A. Angelou², M. Tsolaki³, H. Erzigkeit^4
1Hospital of Psychiatry and Psychotherapy, Nuremberg, Germany
²Memory Clinic, Psychiatric Hospital of Thessaloniki; Thessaloniki; Greece
³3rd Department of Neurology, Aristotle University Thessaloniki, Greece
⁴Psychiatric University Hospital Erlangen; Germany

Preliminary analyses from a study including 120 Greek subjects suffering from various stages of cognitive decline give further evidence for the validity of the Greek versions of the B-ADL and the SKT. The B-ADL findings compare very well to results obtained from three other European countries. SKT results confirmed SKT data available from a former Greek SKT study (Lehfeld et al. 1997b).

In the Greek sample, B-ADL and SKT scores significantly increased between adjacent GDS stages 1 to 5. Thus, the instruments are able to reflect impairment in the areas of cognition (SKT) and functional disability (B-ADL) occurring over a wide range of cognitive decline. Therefore, the SKT and the BADL can not only be used to clinically assess patients suffering from manifest dementia symptoms, but also to indicate difficulties in subjects with very mild or mild cognitive impairment.

ΕΑ3. ΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΤΟΝΟΜΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΟΙΑ ΤΥΠΟΥ ALZHEIMERΣΤΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ BOSTON NAMING TEST
Σ. Λέκκα, Ε. Τσάνταλη, Μ. Τσολάκη
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θες/νίκης, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ψυχολογίας

Η λεκτική κατονομασία αποτελεί μία από τις γνωστικές ικανότητες που παρουσιάζουν διαταραχές ήδη από τα πρώτα στάδια της νόσου Alzheimer. Στην παρούσα έρευνα επιχειρήθηκε η στάθμιση μιας δοκιμασίας λεκτικής κατονομασίας στον ελληνικό πληθυσμό και διερευνήθηκε η δυνατότητα χρήσης της ίδιας δοκιμασίας για διάγνωση της άνοιας τύπου Αlzheimer ή για διαφοροδιάγνωση μεταξύ της άνοιας αυτής και άλλου τύπου άνοιες . Οι δοκιμασίες που χρησιμοποιήθηκαν ήταν η Mini-Mental-State Examination (MMSE) και η δοκιμασία Boston Naming Test (Kaplan, Goodglass, Weintraub, Segal) η οποία περιλαμβάνει 60 εικόνες ταξινομημένες κατά σειρά δυσκολίας από την πιο εύκολη στην πιο δύσκολη. Οι 60 εικόνες παρουσιάστηκαν για 20 δευτερόλεπτα η καθεμιά εκτός αν τα υποκείμενα ανέφεραν ότι δεν γνώριζαν τη συγκεκριμένη λέξη πριν περάσουν τα 20 δευτερόλεπτα Στις περιπτώσεις όπου τα υποκείμενα παρανοούσαν μια εικόνα δινόταν σημασιολογικό βοήθημα ενώ στις περιπτώσεις όπου τα υποκείμενα έδιναν λανθασμένη απάντηση δινόταν φωνολογικό βοήθημα αντίστοιχα.

Το δείγμα αποτελούσαν 72 ασθενείς με άνοια τύπου Alzheimer (σύμφωνα με τα κριτήρια NINCDS-ARDRA), 16 ασθενείς με άλλου τύπου άνοιες και 87 φυσιολογικά άτομα . Όλα τα άτομα του δείγματος ήταν εξισωμένα ως προς τους παράγοντες της ηλικίας και του μορφωτικού επιπέδου κι επίσης όλα τα άτομα του δείγματος ταξινομήθηκαν με βάση την επίδοση στο MMSE σε 3 υποομάδες MMSE>24 φυσιολογικοί, MMSE 18-23 ήπια άνοια και MMSE 1-17 σοβαρή άνοια.

Τα αποτελέσματα της πολυπαραγοντικής ανάλυσης έδειξαν ότι η επίδοση κι ο συνολικός χρόνος στη δοκιμασία Boston Naming Test σχετίζονται σημαντικά με την επίδοση στο MMSE και με τα χρόνια εκπαίδευσης αλλά όχι με την ηλικία των υποκειμένων.

ΕΑ4. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΨΥΧΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ. ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΦΥΛΟ
Τ. Γκαούση, Ε. Πελτέκη, Μ. Χαριζοπούλου, Γ. Κιοσέογλου, Μ. Τσολάκη
Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer, ΚΑΠΗ Πυλαίας

Στόχος της συγκεκριμένης έρευνας ήταν να εκτιμηθεί η ποιότητα ζωής σε σωματικό, ψυχικό και κοινωνικό επίπεδο σε σχέση με τα γηρατειά. Για το λόγο αυτό μελετήθηκε ο πληθυσμός του Κ.Α.Π.Η. του Δήμου Πυλαίας Θεσσαλονίκης με μέγεθος δείγματος εκατόν ένα (101) υποκείμενα. Μετά από μελέτη των μητρώων των μελών του Κ.Α.Π.Η. επιλέχτηκε ένα αντιπροσωπευτικό κατά εκατοστιαία αναλογία δείγμα ενώ η τυχαία δειγματοληψία έγινε με κλήρωση. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του δείγματος αποτελούσαν το φύλο, η ηλικία, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, η καταγωγή, η οικογενειακή κατάσταση, τα έτη εκπαίδευσης και τα έτη συμμετοχής στο θεσμό του Κ.Α.Π.Η. Για την διεξαγωγή της έρευνας έγινε χρήση του ερωτηματολογίου "EASYcare". H συμπλήρωση των ερωτηματολογίων έγινε με τη μορφή συνέντευξης στο Κ.Α.Π.Η., αλλά και σε σπίτια με τη βοήθεια των ερευνητών. Σχετικά με τις προσωπικές πληροφορίες των υποκειμένων για την όραση, την ακοή, τη μάσηση, την επικοινωνία, την υγεία, τη μοναξιά και τις συνθήκες κατοικίας βρέθηκε ότι εμφανίζουν περισσότερη δυσκολία με την ακοή τους με ποσοστό 40%. Όσον αφορά τα προβλήματα κοινωνικής λειτουργικότητας, κινητικότητας, φροντίδας και εγκράτειας, οι γυναίκες παρουσιάζουν δυσκολία σε ποσοστό 18,96% σε τομείς όπως το ανεβοκατέβασμα σκάλας, τα ψώνια, το περπάτημα έξω από το σπίτι και την ακράτεια ούρων .Οι άντρες εμφανίζουν δυσκολία (30,23%) σε τομείς λειτουργικότητας όπως το ανεβοκατέβασμα σκάλας, το γεύμα, τα ψώνια, τις οικιακές εργασίες και την ακράτεια ούρων. Το ποσοστό άνοιας και κατάθλιψης ταυτόχρονα ανέρχεται στους άντρες σε 11,63% και στις γυναίκες σε 8,62%. Το ποσοστό εμφάνισης της κατάθλιψης στους άντρες σε 11,63% και στις γυναίκες σε 24,13%, ενώ της άνοιας στους άντρες σε ποσοστό 2,33% και στις γυναίκες σε 10,34%. Σχετικά με τις ανάγκες βελτίωσης (τίποτα, υγεία, παρέα, χρήμα, χρόνος) τα υποκείμενα ηλικίας 61-70 ήθελαν περισσότερο υγεία σε ποσοστό 18,60% ενώ 70 και άνω σε ποσοστό 25,58%.

ΕΑ5. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΨΥΧΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ
Τ. Γκαούση, Ε. Πελτέκη , Μ. Χαριζοπούλου, Γ. Κιοσέογλου, Μ. Τσολάκη
Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer, ΚΑΠΗ Πυλαίας

Στόχος της συγκεκριμένης έρευνας ήταν να εκτιμηθεί η ποιότητα ζωής σε σωματικό, ψυχικό και κοινωνικό επίπεδο σε σχέση με τα γηρατειά. Για το λόγο αυτό μελετήθηκε ο πληθυσμός του Κ.Α.Π.Η. του Δήμου Πυλαίας Θεσσαλονίκης με μέγεθος δείγματος εκατόν ένα (101) υποκείμενα. Μετά από μελέτη των μητρώων των μελών του Κ.Α.Π.Η. επιλέχτηκε ένα αντιπροσωπευτικό κατά εκατοστιαία αναλογία δείγμα ενώ η τυχαία δειγματοληψία έγινε με κλήρωση. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του δείγματος αποτελούσαν το φύλο, η ηλικία, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, η καταγωγή, η οικογενειακή κατάσταση, τα έτη εκπαίδευσης και τα έτη συμμετοχής στο θεσμό του Κ.Α.Π.Η. Για την διεξαγωγή της έρευνας έγινε χρήση του ερωτηματολογίου "EASYcare". H συμπλήρωση των ερωτηματολογίων έγινε με τη μορφή συνέντευξης στο Κ.Α.Π.Η., αλλά και σε σπίτια με τη βοήθεια των ερευνητών. Αναφορικά με τον παράγοντα κατάθλιψη παρατηρείται ότι επηρεάζεται από την ηλικία, το οικογενειακό περιβάλλον (αν ζουν μόνοι ή όχι), από την εμφάνιση καρδιολογικών προβλημάτων, την υποκειμευική-προσωπική εκτίμηση της υγείας που έχει το κάθε άτομο, την αίσθηση μοναξιάς και τις συνθήκες κατοικίας. Από την άλλη πλευρά η παρουσία κατάθλιψης επηρεάζει τα ποσοστά έκπτωσης γνωστικών λειτουργιών. Σχετικά με τη λειτουργικότητα, αυτή επηρεάζεται από τις συνθήκες κατοικίας. Παράλληλα το ποσοστό έκπτωσης γνωστικών λειτουργιών επηρεάζεται από την ύπαρξη κατάθλιψης, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, την υποκειμενική εκτίμηση υγείας του ατόμου και τις συνθήκες κατοικίας. Για τις συσχετίσεις αυτές εφαρμόστηκαν η μέθοδος της "one-way Αnονα", σε 2 συσχετίσεις η μέθοδος του "t-test" και για τον έλεγχο πολλαπλών συγκρίσεων η μέθοδος των Student, Νewman, Keuls procedure (SNK).

ΕΑ6. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΠΟΝΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ
Δουδούμη Σ., Σαγιαδινού Μ., Τσολάκη Μ.
Γ' Νευρολογική Κλινική Α.Π.Θ.

Η παρούσα εργασία έχει στόχο να συγκρίνει την ποιότητα ζωής συνοδών ασθενών με νόσο Alzheimer, μ' αυτήν μιας ομάδας ελέγχου. Στην εργασία πήραν μέρος συνολικά 62 άτομα, 31 σε κάθε ομάδα. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο Quality of life in Alzheimer's Disease: Patient and Caregiver Report, το οποίο δημιουργήθηκε υπό τη μορφή συνέντευξης για άτομα με άνοια. Απευθύνεται σε ασθενείς με νόσο Alzheimer καθώς και στους φροντιστές τους και διερευνά το πώς αισθάνονται την τρέχουσα κατάσταση σε 13 τομείς, οι οποίοι αφορούν στη φυσική υγεία, την ενέργεια, τη διάθεση, τις συνθήκες ζωής, τη μνήμη, την οικογένεια, το γάμο, τις φιλίες, τον εαυτό, την ικανότητα να κάνουν δουλειές του σπιτιού, να κάνουν πράγματα που τους διασκεδάζουν, τα χρήματα και γενικότερα για τη ζωή τους. Αποτελείται από 13 ερωτήσεις σε τετράβαθμη κλίμακα, με 1 τη φτωχή επίδοση, 4 το άριστα και με συνολικό σκορ ανάμεσα σε 13 και 52. Με εφαρμογή παραγοντικής ανάλυσης πάνω στις 13 ερωτήσεις καταλήξαμε σε τέσσερις υποκλίμακες που μετρούν επιμέρους διαστάσεις της ποιότητας ζωής, f1, f2, f3, f4. Δε βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές, ως προς το φύλο και την ηλικία μεταξύ των δύο ομάδων. Στατιστικά σημαντική διαφορά βρέθηκε στις δύο πρώτες υποκλίμακες εις βάρος της ομάδας των συνοδών, παρά το γεγονός ότι η ομάδα αυτή αποτελείται από άτομα νεώτερης ηλικίας. Αντίθετα, δε βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά, ως προς τις άλλες δύο υποκλίμακες.

ΕΑ7. Κλίμακα εκτίμησης του συναισθηματικού βάρους, της αυτό-αποτελεσματικότητας και αναγκών περιθαλπόντων ασθενείς με άνοια
The B.E.S.N Caregivers Scale (Caregivers Scale for Burden, Self Efficacy, and Needs)
Ευδοξία Ευφραιμίδου¹, Ευαγγελία Νακοπούλου¹, Χρήστος Μουζακίδης^2
1Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ψυχολογίας, Τομέας Γνωστικής Ψυχολογίας
²Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού

Η άνοια είναι εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου η οποία οδηγεί στην προοδευτική εξάρτηση του ασθενή από κάποιον περιθάλποντα. Πολλοί περιθάλποντες αναφέρουν συχνά συμπτώματα κατάθλιψης και συναισθηματικής πίεσης. Αρκετές κλίμακες έχουν δημιουργηθεί για την αξιολόγηση των παραπάνω συμπτωμάτων. Η B.E.S.N. είναι μια νέα κλίμακα η οποία σε αντίθεση με άλλες παρόμοιες κλίμακες έχει σαν στόχο να αξιολογήσει υποκειμενικά πιστεύω και συναισθήματα ψυχολογικής επιβάρυνσης. Επιπλέον αξιολογεί πλευρές της παροχής φροντίδας όπως τα αισθήματα αυτοαποτελεσματικότητας, καθώς και ανάγκες των περιθαλπόντων για εκπαίδευση, ενημέρωση, κοινωνική υποστήριξη. Εφαρμογή του πρώτου πιλότου που διενεργήθηκε σε 36 περιθάλποντες ασθενείς με άνοια έδωσε τα ακόλουθα αποτελέσματα: α) υψηλούς δείκτες αξιοπιστίας σε όλες τις υποκλίμακες (ο συντελεστής Cronbach a κυμαίνεται από 0.68 ως 0.80), β) σημαντική θετική συσχέτιση ανάμεσα στο συναισθηματικό βάρος, στο χρόνο που αφιερώνουν οι περιθάλποντες στη φροντίδα του ασθενή καθώς στην σωματική και ψυχική υγεία των περιθαλπόντων και γ) σημαντική επίδραση του τόπου διαμονής των περιθαλπόντων στη συναισθηματική πίεση που βιώνουν. Με βάση τα πρώτα αποτελέσματα και την ανάλυση παραγόντων αποφασίστηκε η εν μέρει τροποποίηση της κλίμακας με την ενσωμάτωση επιπρόσθετων παραγόντων και θεμάτων που επηρεάζουν ή αφορούν στις εκτιμήσεις των περιθαλπόντων για το συναισθηματικό βάρος που βιώνουν τα αισθήματα αυεόαποτελεσματικότητας και τις ανάγκες τους. Η δεύτερη φάση απευθύνεται σε περίπου 40 περιθάλποντες ασθενείς με άνοια, άνδρες και γυναίκες ηλικίας >55 ετών και βρίσκεται σε εξέλιξη.

ΕΑ8. CERAD: ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ
Μάγδα Τσολάκη, Αθανασία-Λήδα Δήμου
Γ' Νευρολογική Κλινική Α.Π.Θ.

Σκοπός της μελέτης είναι η παρουσίαση των κατηγοριοποιήσεων του γλωσσικού λάθους στη γλωσσική συμπεριφορά ασθενών που αξιολογήθηκαν με μέσο το CERAD. Η χρήση, και η αξιολόγηση της ελληνικής έκδοσης του CERAD και της συλλεκτικής-της δυνατότητας στα προβλήματα λόγου έγινε στο πλαίσιο του προπτυχιακού μαθήματος της Φιλοσοφικής του Α.Π.Θ. «Εισαγωγή στη Νευρογλωσσολογία" με την επιμέλεια των διδασκόντων Μ. Τσολάκη και Ε. Κασάπη. Κατά τη στάθμιση τον CERAD για την ελληνική γλώσσα και κοινότητα επεξεργαστήκαμε, κατά το ακαδημαϊκό έτος 2000-2001, στη Γ Νευρολογική Κλινική τον Α.Π.Θ. τις παρακάτω υποενότητές του: J2 Boston Naming J3 Εξέταση Mini - Mental J4 Μνήμη λέξεων J6 Ανάκληση λέξεων L2 WMS-R συνταίριασμα κατά ζεύγη L3 Trail Making Α & B L4 WMS-R συνταίριασμα κατά ζεύγη. Οι κατηγορίες λάθους που προς το παρόν ανιχνεύσαμε είναι οι παρακάτω: Απώλεια των σχέσεων μιας ακολουθίας Έκπτωση στη φωνολογική μνήμη Αδυναμία οργάνωσης λεξικού (βλ. Εικόνες τον κόσμου) Αδυναμία οργάνωσης λεξικού Παραγωγή γραπτού λόγον: Σύνταξη καλή/Τονικά λάθη, Αδυναμία οργάνωσης λεξικού (Εφευρετικότητα) Διατήρηση σχέσεων μιας ακολουθίας Αδυναμία οργάνωσης λεξικού (Εφευρετικότητα με προσθήκη λέξεων που δεν υπάρχουν στη συγκεκριμένη άσκηση) Έκπτωση στη φωνολογική μνήμη (Εφευρετικότητα από αδυναμία οργάνωσης λεξικού καταχρηστικός νεολογισμός) βλ. γρασίδα αντί για γρασίδι ή πληθ.: γρασίδια Αδυναμία οργάνωσης λεξικού (Λειτουργικός ορισμός στη θέση ονόματος) Διατήρηση οργάνωσης λεξικού Παραγωγή γραπτού λόγου: Σύνταξη καλή Μεταφορά εμπειρίας Αδυναμία οργάνωσης λεξικού (Υπερώνυμο) Παραγωγή γραπτού λόγου: Σύνταξη κακή/Τονικά λάθη Αδυναμία οργάνωσης λεξικού (Αόριστη μηχανική περιγραφή λειτουργίας) Μηχανικός αυτοματισμός Αδυναμία οργάνωσης λεξικού (Αλλαγή συντακτικής κατηγορίας) Αδυναμία οργάνωσης λεξικού (Το μέρος αντί του όλου) Αδυναμία οργάνωσης λεξικού (Απώλεια γλωσσικών προτύπων) Παραγωγή γραπτού λόγου: Σύνταξη κακή/Αναντιστοιχία φωνήματος-γραφήματος Αδυναμία ανάκλησης στην επιθεματοποίηση Αδυναμία οργάνωσης λεξικού (Εφευρετικότητα- Παραφασία) Αφύσικο πραγματολογικά.

ΕΑ9. D.S.S.T Δοκιμασία αντιστοίχησης αριθμών
Μάγδα Τσολάκη, Αθανασία-Λήδα Δήμου
Γ' Νευρολογική Κλινική Α.Π.Θ.

Στο πλαίσιο των ερευνών για την επίδραση φαρμακευτικής υποστήριξης σε ασθενείς με άνοια αξιολογήθηκαν ασθενείς και υγιείς στην ικανότητα να κατανοούν και να εφαρμόζουν "κανόνες" αντικατάστασης αριθμών με σύμβολα.

Η μέση διάρκεια της δοκιμασίας ήταν 90 sec.

Στην ανακοίνωσή-μας παρουσιάζουμε συγκριτικές γραφικές παραστάσεις με τις συμπεριφορές που καταγράψαμε, κατά τη δοκιμασία, από την παρατήρηση υγιών και ασθενών.

Στόχος ήταν η διερεύνηση της ικανότητας των εξεταζόμενων στο να κατανοούν, να επεξεργάζονται και να εφαρμόζουν κανόνες διπλής άρθρωσης με σημείο αναφοράς εξωγλωσσικά σύμβολα και γραφήματα κατακτημένα ως αυτοματισμοί (αριθμητικά) στο νοητικό λεξικό των εξεταζόμενων.

Οι υποθέσεις που εξετάστηκαν συνδέονται με παράγοντες όπως προσοχή και συγκέντρωση, αφαιρετική ικανότητα και μνήμη.

ΕΑ10. ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ: ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Σταυρούλα Σταυρακάκη
Γ' Ψυχιατρική Κλινική, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, Ιατρική Σχολή, Α.Π.Θ.

Σκοπός εργασίας: Η εργασία αυτή αποβλέπει στην αξιολόγηση των γλωσσικών ικανοτήτων ασθενών με Αφασία τύπου Broca και αγραμματικό λόγο και στον εντοπισμό τυχόν κλινικών/θεραπευτικών συνεπειών της αξιολόγησης αυτής. Συγκεκριμένα, το πρώτο ερώτημα που τίθεται αφορά στο χαρακτήρα των γλωσσικών περιορισμών στον Αγραμματισμό. Διερευνάται κατά πόσο τα γλωσσικά προβλήματα στον Αγραμματισμό μπορούν να αποδοθούν στην απουσία γραμματικών κατηγοριών (άρθρο, κλιτικό, χρόνος, καταλήξεις, σύνδεσμοι κτλ.) ή στην προβληματική πρόσβαση στις γραμματικές κατηγορίες. Το δεύτερο ερώτημα αφορά στη θεραπευτική αξιοποίηση ενός «ψυχογλωσσολογικού ορισμού" τον Αγραμματικού λόγου.

Υλικά και μέθοδος: Παρουσιάζονται δεδομένα «αυθόρμητου λόγου" και γραμματικών κρίσεων από ασθενείς με αφασία τύπου Broca και αγραμματικό λόγο. Αναφέρονται διαγλωσσικά παραδείγματα με έμφαση στη Νέα Ελληνική.

Αποτελέσματα-συμπεράσματα: Ο αυθόρμητος αγραμματικός λόγος δε χαρακτηρίζεται από παντελή απουσία γραμματικών κατηγοριών ενώ αυξημένη γραμματική ευαισθησία επιδεικνύεται στις κρίσεις γραμματικότητας. Υποστηρίζεται πως τα δεδομένα αυτά επιδέχονται ψυχογλωσσολογική ερμηνεία, σύμφωνα με την οποία τα προβλήματα στον Αγραμματισμό είναι προβλήματα πρόσβασης στη γραμματική. Παρουσιάζονται σύντομα οι θεραπευτικές συνέπειες της παραπάνω θεωρητικής ερμηνείας.

ΕΑ11. ΣΤΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ CERAD: ΔΙΠΛΗ ΑΡΘΡΩΣΗ ΣΕ ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ: ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΗΜΑΙΝΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΣΗΜΑΙΝΟΜΕΝΩΝ
Μ. Τσολάκη, Ε. Κασάπη, Ρ. Τσολάκη, Ε. Φιλιππάτου
Α.Π.Θ.

Σκοπός: Η παρουσίαση της συσχέτισης 3 υποενοτήτων τον διαγνωστικού εργαλείου CERAD οι οποίες είναι 1) η 12 [εξετάζει την ικανότητα κωδικοποίησης και αποκωδικοποίησης γλωσσικών και εξωγλωσσικών σημείων μέσω της κατονομασίας εικόνων αντικειμένων, 2) το J3 [Miru-Mental], 3) το C5B [ό,τι και στο (1) μέσω της παραγωγής εικόνας ρολογιού].

Το CERAD και η ελληνική-του μετάφραση σταθμίζονται από το Ιατρείο Μνήμης και Άνοιας της Γ' Νευρολογικής Κλινικής του Α.Π.Θ. Ως «υλικό" με την έννοια του μέσου συλλογής δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το CERAD. Ως πηγή για την άντληση δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν τα πρωτόκολλα [απαντητικά φύλλα του CERAD] που συμπληρώνουν οι φοιτητές Ψυχολογίας και άλλων τμημάτων της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. κατά την πρακτική άσκησή-τους στα μαθήματα νευρογλωσσολογίας και ψυχογλωσσίας του προπτυχιακού-τους προγράμματος σπουδών.

Στη μελέτη αυτή παρουσιάζονται δεδομένα που συλλέχτηκαν από 189 εξετασθέντες. Τα χαρακτηριστικά του συνόλου των εξετασθέντων συνοπτικά είναι τα ακόλουθα: 1) Στην παραγωγή της εικόνας ρολογιού μόνο το 36,70% επιτέλεσε με ακρίβεια το ζητούμενο έργο, 2) μόνο το 34,05% αξιολογήθηκε από 28-24 βαθμούς στο Mini-Mental, 3) το 54,78% κατονόμασε με επιτυχία τις εικόνες των αντικειμένων στο J2.

ΕΑ12. Συσχετίσεις των νευροψυχολογικών δοκιμασιών FUCAS και ADAS στην παρακολούθηση ασθενών με άνοια
Τσολάκη Μ., Αλεξιάδου Α., Κουντή Φ. και Κιοσέογλου Γ.
Γ' Νευρολογική Κλινική, Τμήμα Ψυχολογίας ΑΠΘ και Χαρίσειο Ίδρυμα για Ηλικιωμένους

Στα πλαίσια της νευροψυχολογικής προσέγγισης ασθενών με άνοια, η παρούσα έρευνα επιχειρεί τη συσχέτιση δύο κλιμάκων, της ADAS (Alzheimer Disease Assessment Scale) και της FUCAS (Functional-Cognitive Assessment Scale), που χρησιμοποιούνται ως εργαλεία στην εκτίμηση της βαρύτητας της νόσου Alzheimer. Στην έρευνα συμμετείχαν 32 τρόφιμοι του Χαρίσειου Γηροκομείου, ηλικίας 65-86 ετών ,άνδρες και γυναίκες. Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε δύο διαδοχικές εκτιμήσεις της γνωστικής-λειτουργικής τους κατάστασης σε διάστημα τριών μηνών μεταξύ τους. Χρησιμοποιήθηκε το t-test, γιa να εξετασθούν οι διαφοροποιήσεις μεταξύ των επιδόσεων των διαδοχικών μετρήσεων, ώστε να κριθεί η ευαισθησία των δύο κλιμάκων στην αλλαγή που επέρχεται με την εξέλιξη της νόσου. Ο έλεγχος αυτός, όσον αφορά στο FUCAS, έδειξε στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση στους τομείς της εργαζόμενης μνήμης, του προγραμματισμού και των εκτελεστικών παραμέτρων, δηλαδή στην κατανομή του χρόνου, στην ακρίβεια, στη διαδοχή και στην ολοκλήρωση μιας δραστηριότητας. Επίσης, στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση παρατηρήθηκε στον τομέα των φαρμάκων και της μετακίνησης, ενώ δε σημειώθηκε σημαντική διαφοροποίηση στην εξεταζόμενη λειτουργία της κατανόησης, στους τομείς της επικοινωνίας, του ντυσίματος, του πλυσίματος, των αγορών και στη συνολική επίδοση στο FUCAS. Σχετικά με το ADAS, το t-test παρουσίασε στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση μόνο στον τομέα της έκφρασης, ενώ όλοι οι άλλοι τομείς και η συνολική επίδοση του ADAS δεν εμφάνισαν στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση. Ο συντελεστής συσχέτισης του Pearson έδειξε σημαντική συσχέτιση μεταξύ των δύο κλιμάκων. Η ανάλυση διακύμανσης δεν επιβεβαίωσε επίδραση των δημογραφικών χαρακτηριστικών των ασθενών (φύλο, ηλικία, κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο) στις εκτιμήσεις των δύο κλιμάκων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα θεωρούμε ότι η κλίμακα FUCAS φάνηκε ότι είναι περισσότερο ευαίσθητη στην παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου Alzheimer από όσο η κλίμακα ADAS.

ΕΑ13. ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ALZHEIMER
Μ. Τσολάκη², Φ. Κουντή¹, Α. Κάζης², Γ. Κιοσσέογλου, Ε. Πέτκαρη¹, Α. Διαμαντίδου¹, Ξ. Ξανθούλης¹, Α. Ευκλείδη¹
Α.Π.Θ, Σχολή Ψυχολογίας και Σχολή Ιατρικής
Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer's

Η ανάπτυξη των χολινεργικών θεραπειών για τη νόσο Alzheimer's (AD) επισημαίνει τη σπουδαιότητα της κατανόησης τον ρόλου των διαταραχών προσοχής, και τη σχέση τους με τη μνήμη στα διάφορα στάδια της νόσου. Η ποικιλομορφία των ασκήσεων, που έχουν χρησιμοποιηθεί στις διάφορες μελέτες για να εξετασθούν οι τύποι της προσοχής και η ετερογένεια στη σοβαρότητα της νόσου καθιστά δύσκολο τον καθορισμό των ειδών της προσοχής που προσβάλλονται πολύ νωρίς στην AD. Ακόμη, δεν έχει αποσαφηνισθεί η σχέση της έκπτωσης της προσοχής μ,ε τις υπόλοιπες γνωστικές ικανότητες. Η ομάδα μας εξέτασε 30 ασθενείς σε τρία στάδια της νόσου, όπως ορίζονται από την επίδοσή τους στη δοκιμασία MMSE (ελαφρά=24-30, μέτρια=18-23, και σοβαρά=11-17). Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε τρεις δοκιμασίες προσοχής: Wisconsin Card Sorting Test, Stroop, και Test of Every-day Attention, ώστε να εξετασθεί η διατηρούμενη, η διαμοιραζόμενη, και η επιλεκτική προσοχή. Επιπλέον, χρησιμοποιήθηκε η δοκιμασία CAMCOG για την εξέταση της συνολικής γνωστική ς επίδοσης, και η δοκιμασία FUCAS, για την αξιολόγηση των εκτελεστικών λειτουργικών ικανοτήτων στην καθημερινή ζωή. Εξετάσθηκαν οι ελλείψεις προσοχής σε κάθε στάδιο και οι σχέσεις μεταξύ της προσοχής και των άλλων γνωστικών ικανοτήτων δηλαδή, της επεισοδιακής και σημασιολογικής μνήμης, της λεκτικής βραχύχρονης μνήμης, των εκτελεστικών λειτουργικών ικανοτήτων, και των οπτικοαντιληπτικών και οπτικοχωρικών λειτουργιών. Επίσης ερευνήθηκε αν όλοι οι ασθενείς σε αρχικό στάδιο παρουσιάζουν ελλείψεις στην προσοχή ή έκπτωση σε κάποια άλλη γνωστική λειτουργία. Ελέγχθηκε ακόμη η επίδραση του φύλου, της ηλικίας, της εκπαίδευσης, της πρωτογενούς κατάθλιψης, και της ικανότητας αυθορμήτου ανάληψης πρωτοβουλιών, στην έκπτωση των ειδών της προσοχής σε κάθε στάδιο.

ΕΑ14. ΣΤΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ CERAD: ΔΠΙΛΗ ΑΡΘΡΩΣΗ ΣΕ ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ-ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΗΜΑΙΝΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΣΗΜΑΙΝΟΜΕΝΩΝ
Μ. Τσολάκη, Ε. Κασάπη, Ρ. Τσολάκη, Ε. Φιλιππάτου
Α.Π.Θ.

Σκοπός: Η παρουσίαση της συσχέτισης 3 υποενοτήτων του διαγνωστικού εργαλείου CERAD οι οποίες είναι 1) η J2 [εξετάζει την ικανότητα κωδικοποίησης και αποκωδικοποίησης γλωσσικών και εξωγλωσσικών σημείων μέσω της κατονομασίας εικόνων αντικειμένων, 2) το J3 [Mini-Mental], 3) το CSB [ό,τι και στο (1) μέσω της παραγωγής εικόνας ρολογιού].

Το CERAD και η ελληνική-του μετάφραση σταθμίζονται από το Ιατρείο Μνήμης και Άνοιας της Γ' Νευρολογικής Κλινικής τον Α.Π.Θ. Οι εργασίες στάθμισής-του έχουν διεπιστημονική βάση και διευθύνονται επιστημονικά από την Αναπληρώτρια καθηγήτρια Νευρολογίας του Α.Π.Θ. Μ. Τσολάκη. Ως "υλικό" με την έννοια του μέσου συλλογής δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το CERAD. Ως πηγή για την άντληση δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν τα πρωτόκολλα [απαντητικά φύλλα του CERAD] που συμπληρώνουν οι φοιτητές Ψυχολογίας και άλλων τμημάτων της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. κατά την πρακτική άσκησή-τους στα μαθήματα νευρογλωσσολογίας και ψυχογλωσσίας του προπτυχιακού-τους προγράμματος σπουδών.

Στο poster αυτό παρουσιάζονται δεδομένα που συλλέχτηκαν από 189 εξετασθέντες. Τα χαρακτηριστικά του συνόλου των εξετασθέντων συνοπτικά είναι τα ακόλουθα: 1) Στην παραγωγή της εικόνας ρολογιού μόνο το 36,70% επιτέλεσε με ακρίβεια το ζητούμενο έργο, 2) μόνο το 34,05% αξιολογήθηκε από 28-24 βαθμούς στο Mini-Mental, 3) το 54,78% κατονόμασε με επιτυχία τις εικόνες των αντικειμένων στο J2. Από τους εξεταζόμενους 43,09% είχαν χαρακτηριστεί ως ασθενείς με άνοια σε προηγούμενη εξέτασή-τους.

ΕΑ15. Η ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ
Θεοτοκά
Νευροψυχολόγος, Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκομείο

Η άνοια είναι κυρίως μια διαταραχή των ανώτερων νοητικών λειτουργιών. Επηρεάζει σημαντικά την προσοχή , τη συγκέντρωση, μνήμη, την οπτικοκατασκευαστική ικανότητα καθώς και άλλες νοητικές λειτουργίες. Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή της διάθεσης η οποία συχνά πέρα από τα συνήθη καταθλιπτικά συμπτώματα (απώλεια ενδιαφέροντος για συνηθισμένες δραστηριότητες, διαταραχές όρεξης και ύπνου, ψυχοκινητική επιβράδυνση. κλπ) εμφανίζει και ήπιες διαταραχές των νοητικών λειτουργιών (DSM-V). Πιο συγκεκριμένα οι νοητικές λειτουργίες που επηρεάζουν στη κατάθλιψη είναι κυρίως η προσοχή, η συγκέντρωση και η μνήμη. Ειδικότερα στη κατάθλιψη των ηλικιωμένων είναι πιθανό να εμφανίζονται πρόδρομο διαταραχές γνωστικών λειτουργιών, οι οποίες να "μιμούνται" μια άνοια, η οποία παλαιότερα ονομάστηκε καταθλιπτική ψευδοάνοια. (Kilon 1976, Κrol 1983). Η έναρξη των διαταραχών είναι σχετικά απότομη και συνοδεύεται από ήπια παράπονα σε σχέση με την προσοχή, τη συγκέντρωση και τη μνήμη.

Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι στα αρχόμενα στάδια της άνοιας οι ασθενείς εμφανίζουν και καταθλιπτικά συμπτώματα τα οποία ενισχύουν τη γνωστική δυσλειτουργία του ασθενούς (Cummings 1994). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημάνουμε την σημασία της διαφοροδιάγνωσης στη αρχόμενη ανοϊκή διαταραχή και στην κατάθλιψη με νοητικές διαταραχές και στην αρχόμενη διαταραχή με καταθλιπτικά συμπτώματα, με στόχο την έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση και την κατάλληλη αντιμετώπιση και χειρισμό του ασθενούς.

Η σωστή νευροψυχολογική εκτίμηση είναι καθοριστικής σημασίας στο στάδιο αυτό, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες διαγνωστικές εξετάσεις (κλινική εξέταση, εργαστηριακός έλεγχος, νευροαπεικονιστικές μέθοδοι).

Στην παρουσίαση αυτή εξετάζεται η διαφοροδιαγνωστική εκτίμηση των δύο αυτών νοσολογικών οντοτήτων μέσα από ευρέως χρησιμοποιούμενες νευροψυχολογικές δοκιμασίες όπως εργαλεία ανίχνευσης (screening instruments), δοκιμασίες για ειδικές γνωστικές περιοχές (SKT, CLOCK TEST, VERBAL FLUENCY TEST), δοκιμασίες λειτουργικότητας κλπ.

Οι δοκιμασίες αυτές εξετάζουν τη μνήμη και τα υποσυστήματά της, την προσοχή και την συγκέντρωση, καθώς και την οπτικοκατασκευαστική ικανότητα και την αφηρημένη σκέψη.

Οι επιδόσεις των ασθενών στα νευροψυχολογικά αυτά tests, το κίνητρο και η οργάνωση της συμπεριφοράς τους προκειμένου να ανταποκριθούν στις δοκιμασίες αυτές αποτελούν σημαντικούς διαφοροδιαγνωστικούς δείκτες.

ΕΑ16. MEΛΕΤΗ ΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ (IADL)
ΘΕΟΤΟΚΑ Ι.¹, ΚΑΠΑΚΗ Ε.², ΒΑΓΕΝΑΣ Β.³, ΗΛΙΑΣ Ι.⁴, ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ Γ.², ΤΣΕΛΕΜΠΗΣ Α.⁵, ΠΑΓΟΡΟΠΟΥΛΟΥ Α., ΛΙΑΠΠΑΣ Ι^1
1Ψυχιατρική Κλινική Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκομείο
²Νευρολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκομείο
³1ο Νοσοκομείο ΙΚΑ, Νευρολογική Κλινική
⁴Νοσοκομείο "ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ" 1η Ενδοκρινολογική Κλινική
⁵Νοσοκομείο "ΣΩΤΗΡΙΑ" Ψυχιατρική Κλινική, Τμήμα Ψυχολογίας Αθηνών

Η Κλίμακα Λειτουργικής Δραστηριότητας Καθημερινής Ζωής (IADL-Layton, Brody 1969) αφορά μια συνέντευξη μεταξύ του ειδικού και του φροντιστή του ασθενούς με άνοια, η οποία περιλαμβάνει 8 θέματα που εκτιμούν βασικές και οργανωτικές δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Ο στόχος της παρούσας μελέτης είναι η στάθμιση της στον Ελληνικό πληθυσμό.

Πληθυσμός και Μέθοδος: η μελέτη περιλαμβάνει 43 άνδρες και 58 γυναίκες (Μ. Ο. ηλικίας 70,5+/-7,2 και 68,3+/-9,2 αντίστοιχα) που αποτελούν εξωτερικούς ασθενείς του Ιατρείου Μνήμης του Αιγινητείου νοσοκομείου και τον 1ου Θεραπευτηρίιου του Ι.Κ.Α. Οι ασθενείς αυτοί εκτιμήθηκαν με βάση την Κλίμακα αυτή καθώς και ένα σύνολο άλλων νευροψυχολογικών εργαλείων. Η βαθμολογία τους συγκρίθηκε με την ομάδα αναφοράς (97 άνδρες και 168 γυναίκες). Χρησιμοποιήθηκε η Friedman's ANOVA για τη στατιστική ανάλυση.

Αποτελέσματα: η Κλίμακα Λειτουργικής Δραστηριότητας της Καθημερινής Ζωής μπορεί να χρησιμοποιηθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικά στις γυναίκες. Στους άνδρες λόγω της εκτίμησης δραστηριοτήτων, όπως οικιακές εργασίες και προετοιμασία φαγητού οι οποίες στις μεσογειακές χώρες αποτελούν κυρίως αντικείμενο των γυναικών παρατηρείται μια στατιστική διαφοροποίηση. Το εύρημα αυτό οδηγεί σε μία περαιτέρω εκτίμηση των υποθεμάτων αυτών με στόχο την βαθμολογική προσαρμογή τους η οποία θα παρουσιαστεί σε επόμενη μελέτη.

ΕΑ17. ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ALZHEIMER'S
Μάγδα Τσολάκη², Φωτεινή Κουντή¹, Αριστείδης Κάζης², Γρηγόρης Κιοσσέογλου¹, Ελένη Πέτκαρη¹, Αλεξάνδρα Διαμαντίδου¹, Ξενοφών Ξανθούλης¹, & Αναστασία Ευκλείδη
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Ψυχολογίας¹ και Σχολή Ιατρικής
Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer's, e-mail: tsolakim@med.auth.gr

Η ανάπτυξη των χολινεργικών θεραπειών για τη νόσο Alzheimer's (AD) επισημαίνει τη σπουδαιότητα της κατανόησης του ρόλον των διαταραχών προσοχής, και τη σχέση τους με τη μνήμη στα διάφορα στάδια της νόσου. Η ποικιλομορφία των ασκήσεων, που έχουν χρησιμοποιηθεί στις διάφορες μελέτες για να εξετασθούν οι τύποι της προσοχής και η ετερογένεια στη σοβαρότητα της νόσου καθιστά δύσκολο τον καθορισμό των ειδών της προσοχής που προσβάλλονται πολύ νωρίς στην AD. Ακόμη, δεν έχει αποσαφηνισθεί η σχέση της έκπτωσης της προσοχής με τις υπόλοιπες γνωστικές ικανότητες. Η ομάδα μας εξέτασε 30 ασθενείς σε τρία στάδια της νόσου, όπως ορίζονται από την επίδοσή τους στη δοκιμασία MMSE (ελαφρά= 24-30, μέτρια= 18-23, και σοβαρά= 11-17). Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε τρεις δοκιμασίες προσοχής: Wisconsin Card Sorting Test, Stroop, και Test of Every-day

Attention, ώστε να εξετασθεί η διατηρούμενη, η διαμοιραζόμενη, και η επιλεκτική προσοχή. Επιπλέον, χρηστμοποιήθηκε η δοκιμασία CAMCOG για την εξέταση της συνολικής γνωστικής επίδοσης, και η δοκιμασία FUCAS, για την αξιολόγηση των εκτελεστικών λειτουργικών ικανοτήτων στην καθημερινή ζωή. Εξετάσθηκαν οι ελλείψεις προσοχής σε κάθε στάδιο και οι σχέσεις μεταξύ της προσοχής και των άλλων γνωστικών ικανοτήτων δηλαδή, της επεισοδιακής και σημασιολογικής μνήμης, της λεκτικής βραχύχρονης μνήμης, των εκτελεστικών λειτουργικών ικανοτήτων, και των οπτικοαντιληπτικών και οπτικοχωρικών λειτουργιών. Επίσης ερευνήθηκε αν όλοι οι ασθενείς σε αρχικό στάδιο παρουσιάζουν ελλείψεις στην προσοχή ή έκπτωση σε κάποια άλλη γνωστική λειτουργία. Ελέγχθηκε ακόμη η επίδραση του φύλου, της ηλικίας, της εκπαίδευσης, της πρωτογενούς κατάθλιψης, και της ικανότητας αυθορμήτου ανάληψης πρωτοβουλιών, στην έκπτωση των ειδών της προσοχής σε κάθε στάδιο.

ΕΑ18. Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ BOSTON DIAGNOSTIC APHASIA ΕΧΑΜΙΝΑΤΙΟΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΠΙΘΑΝΗ ΝΟΣΟ ALZHEIMER
Ε. Τσάνταλη, Μ. Τσολάκη, Α. Ευκλείδη, Γ. Κιοσέογλου

Στόχος της συγκεκριμένης έρευνας που διεξήχθη στο νοσοκομείο "Γ. Παπανικολάου" σε ασθενείς με πιθανή νόσο Alzheimer (ΝΑ) ήταν να εντοπίσει ποιες γλωσσικές υποδοκιμασίες από τη συστοιχία Boston Diagnostic Aphasia Examination (BDAE) που χρησιμοποιείται για την εκτίμηση της γλώσσας των αφασικών ασθενών, μπορούν να λειτουργήσουν ως διαγνωστικοί δείκτες για την πιθανή ΝΑ. Στην έρευνα συμμετείχαν 51 ασθενείς με πιθανή ΝΑ και 49 "υγιείς" ηλικιωμένοι. Η εκτίμησή τους έγινε με μια σειρά νευροφυσιολογικές και νευροψυχολογικές εξετάσεις και οι ομάδες εξισώθηκαν ώστε να μη διαφέρουν στατιστικώς σημαντικά.

Οι υποδοκιμασίες που βρέθηκαν ότι μπορούν να διαγνώσουν την πιθανή ΝΑ σε συνάρτηση με τη γνωστική τους κατάσταση (MMSΕ) είναι η υποδοκιμασία κατηγορικής ευχέρειας, η περιγραφή μιας εικόνας στον προφορικό και γραπτό λόγο, δυο υποδοκιμασίες που εξετάζουν τη σημασιολογική μνήμη, μια υποδοκιμασία που εξετάζει την ικανότητα επανάληψης προτάσεων χαμηλής συχνότητας και τέλος μια υποδοκιμασία που εκτιμά τη μνημονική χωρητικότητα.

Όλες οι παραπάνω υποδοκιμασίες σχετίζονται στατιστικώς σημαντικά με την κλίμακα εκτίμησης των γνωστικών διεργασιών (MMSE). Επομένως στη διαμάχη για το κατά πόσο οι γλωσσικές διαταραχές αποτελούν ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της νόσου, τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας έδειξαν ότι μπορούν να αποτελέσουν διαγνωστικά κριτήρια της πιθανής ΝΑ καθώς η ίδια η γλώσσα αποτελεί γνωστική διεργασία που προϋποθέτει και τη συμμετοχή άλλων γνωστικών διεργασιών, όπως της μνήμης, της προσοχής, της αντίληψης.