ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΝΠ1. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ
Γιώργος Αρ. Αλεβιζόπουλος
Κ.Κ.Ψ.Υ. Ζωγράφου

Η έκφραση βούλησης, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ελευθερίας του ατόμου σε κάθε κοινωνικό σύστημα. Η νόσος του Alzheimer και οι συναφείς άνοιες αποτελούν πεδίο όπου το θεμελιώδες αυτό δικαίωμα κάθε ανθρώπου τίθεται πολύ συχνά υπό αμφισβήτηση.

Πολλές φορές ο χαρακτηρισμός και μόνο, ενός ατόμου ως ανοϊκού, είναι ικανός να υποβάλλει το άτομο αυτό υπό καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης, με μερική ή πλήρη στέρηση της δυνατότητάς του να διαχειρίζεται αυτόβουλα τις υποθέσεις τον. Το μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων καταλήγουν στο νομικό σύστημα, σε κάποια περίοδο της πορείας της νόσου. Κάποιες άλλες φορές σε ανθρώπους που έπασχαν από άνοια και έχουν πλέον αποβιώσει, καλείται το δικαστήριο να κρίνει την ικανότητα των ατόμων αυτών όταν ακόμη ήταν ζώντα και να αποφανθεί αν είχαν την ικανότητα να προβούν στη μια ή την άλλη πράξη. Στις περιπτώσεις αυτές, καλείται κάποιος ειδικός πραγματογνώμονας για να προσδιορίσει την ικανότητα ή μη του ατόμου ώστε να δοθεί στο δικαστήριο η δυνατότητα να αποφασίσει κατά τον πλέον αντικειμενικό τρόπο.

Στην παρούσα εισήγηση καταγράφεται το πλαίσιο εμπλοκής ατόμων που πάσχουν από άνοια στην ικανότητά τους να διαχειρίζονται αυτόνομα τις υποθέσεις τους και περιγράφεται η μεθοδολογία πραγματογνωμοσύνης, έτσι ώστε να μεγιστοποιείται η πιθανότητα ακριβούς και δίκαιης αξιολόγησης, η οποία θα πρέπει να στηρίζεται σε κοινά και γενικά αποδεκτά κριτήρια

ΝΠ2. Νομικά και ασφαλιστικά προβλήματα των ασθενών με άνοια και των οικογενειών τους
Νέλλη Μαρκάτη
Αθήνα

Η Ανυπαρξία ενιαίου νομικού πλαισίου σχετικά με την Άνοια στα Ευρωπαϊκά Κράτη ώθησε την Alzheimer Ευρώπης στην πραγματοποίηση ενός σχετικού προγράμματος με την ονομασία LAWNET με τη συνδρομή νομικών, ιατρών και φροντιστών από τα κράτη-μέλη της. Το πρόγραμμα αυτό ολοκληρώθηκε σε τρεις φάσεις και διαπραγματεύθηκε τους παρακάτω τομείς:

Α) Τα νομικά δικαιώματα των ατόμων με άνοια τα οποία έχουν να κάνουν με την κηδεμονία, την έρευνα, το δικαίωμα της ενημέρωσης στη διάγνωση, πληροφόρηση και συναίνεση στην παροχή θεραπείας και στα ερευνητικά πρωτόκολλα, το θέμα του εγκλεισμού σε ίδρυμα, Β) Οδηγίες για τη χρήση διαφόρων μέτρων σχεδιασμένων για τον περιορισμό της ελευθερίας των κινήσεων και Γ) ένα έγγραφο προεκφρασθεισών επιθυμιών (διαθήκη εν ζωή-living will).

Στην Ελλάδα υπάρχει ανυπαρξία νομοθετικού πλαισίου και πλήρης άγνοια στην αναφορά του όρου Άνοια. Οτιδήποτε πράξεις έχουν ανάγκη νομοθετικής ρύθμισης ή κάλυψης βασίζονται στην υπάρχουσα νομοθεσία η οποία ισχύει για τους ψυχιατρικούς ασθενείς, η οποία , όμως , δεν καλύπτει νευραλγικούς τομείς όπως : η ασφαλιστική νομοθεσία, η αναπηρική συνταξιοδότηση, η αναδρομική ισχύς της διάγνωσης για αξιόποινες πράξεις και ο ουσιαστικός έλεγχος των πράξεων του κηδεμόνα από το αρμόδιο δικαστήριο και το συγγενικό συμβούλιο. Για τους λόγους αυτούς θα πρέπει να συνδράμουμε όλοι στην αναθεώρηση και προσαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας με άμεση μνεία του όρου Άνοια από το νομοθέτη.

ΝΠ3. ΠΟΙΟΣ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΕ ΙΔΡΥΜΑ ΒΑΘΜΟΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑΣ
Π. Μέλκι, Γ. Μπέλος
Πρότυπη Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων Μαρία Χρ.Φωτάκη-ΝΙΚΑΙΑ

Σκοπός: Η μελέτη του βαθμού συγγενείας των ατόμων της τρίτης ηλικίας που εντάσσονται σε μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων με τους φροντιστές τους.

Υλικό-Μέθοδος: Ελέχθησαν 210 άτομα με Μ.Ο.Η. 84.285+11.032, που φιλοξενήθηκαν στο ίδρυμά μας κατά το χρονικό διάστημα 1998-2001.

Εξ' αυτών οι άνδρες ήταν 38 (18%) και οι γυναίκες 172 (82%).

Ερευνήσαμε τον βαθμό συγγενείας των φροντιστών, οι οποίοι αποφασίζουν την ένταξη των ατόμων τρίτης ηλικίας στο ίδρυμα.

Οι κατηγορίες βαθμού συγγενείας είναι:

1) 1ου βαθμού α) Σύζυγος, β) Παιδιά (γιος ή κόρη), γ) Νύφη ή Γαμπρός
2) 2ου βαθμού και άνω Ανίψια
3) Μη συγγενικά πρόσωπα: α) Γείτονες, β) Φίλοι, γ) Υπηρεσίες

Σχέση βαθμού συγγενείας-πασχόντων

Συμπέρασμα

1. 25% των ατόμων που φιλοξενούνται σε ίδρυμα δεν έχουν παιδιά και η ένταξή τους γίνεται από συγγενείς 2ου βαθμού ή από μη συγγενικά πρόσωπα.
2. 62% των ατόμων εισάγονται από τα παιδιά τους. Εξ' αυτών 35% (1:3) η ένταξή τους είναι απόφαση του γαμπρού ή της νύφης.

ΝΠ4. Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΔΟΚΙΜΑΣΙΩΝ ΝΑΒ ΚΑΙ REISBERG ΣΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΑΤΟΜΩΝ ΣΕ ΙΔΡΥΜΑ
Π. Μέλκι, Γ. Μπέλος
Πρότυπη Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων ΜΑΡΙΑ ΧΡ. ΦΩΤΑΚΗ

Σκοπός Η συσχέτιση των δοκιμασιών Reisberg και ΝΑΒ, ως βασικό κριτήριο στην απόφαση για την ένταξη ατόμων με άνοια σε ίδρυμα.

Υλικό-Μέθοδος Η μελέτη αφορά 210 άτομα με Μ.Ο.Η. 84.285+/-11.302, που φιλοξενήθηκαν στο ίδρυμά μας κατά το χρονικό διάστημα 1999-2001.

Οι άνδρες ήταν 38 (18%) και οι γυναίκες 172 (82%).

Έγινε εκτίμηση της άνοιας σύμφωνα με την δοκιμασία Reisberg (7 στάδια), όπως και ερευνήσαμε την εξέλιξη της νόσου, βάσει της Γεροντοψυχολογικής κλίμακας παρατήρησης (ΝΑΒ) για τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής.

Αποτελέσματα

1. Σχέση Reisberg-ΝΑΒ

2. Ανάγκη για φροντίδα = 174 άτομα (83%) p<0.001 α) 21% ανάγκη, p<0.01 β) 62% μέγιστη ανάγκη, p<0.001

3. Όλα τα άτομα των σταδίων 5, 6 και 7 έχουν μέγιστη ανάγκη για φροντίδα (p<0.001)

Συμπέρασμα

1. Μόνο ένα (1) στα πέντε (5) άτομα της τρίτης ηλικίας, που φιλοξενούνται στο ίδρυμα, δεν έχει άμεση ανάγκη από φροντίδα.
2. Όλα τα άτομα που ανήκουν στα στάδια 5, 6 και 7 κατά Reisberg, έχουν μέγιστη ανάγκη από φροντίδα