Οργανικές ψυχικές διαταραχές στη διασυνδετική - συμβουλευτική ψυχιατρική
 ΗΛΙΑΣ Σ., ΦΩΤΙΑΔΟΥ Α., ΠΡΑΤΙΚΑΚΗΣ Μ., ΚΟΥΤΟΥΒΙΔΗΣ Ν., ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ Ν., ΣΙΑΤΟΥΝΗ A
Ανακοινώθηκε στο 15ο Παγκόσμιο Συνέδριο Ψυχοσωματικής Ιατρικής (Απρίλιος 1999).
Ψυχιατρικό τμήμα Νοσοκομείου «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο» Ε.Ε.Σ. Αθήνα.

Περίληψη
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση των οργανικών ψυχικών διαταραχών στα πλαίσια της διασυνδετικής - συμβουλευτικής ψυχιατρικής.
Μελετήθηκαν 60 ασθενείς (33 Α, 27 η με οργανικές ψυχικές διαταραχές, σύμφωνα με τα κριτήρια του DSM IIIR, κατά τη διάρκεια του 1998 στα πλαίσια της διασυνδετικής - συμβουλευτικής ψυχιατρικής του νοσοκομείου μας. Χρησιμοποιήσαμε τη σύντομη εξέταση της διανοητικής κατάστασης (MMSE) και την κλίμακα κατάθλιψης του Hamilton (ΗΑΜ - D17). Συμπληρώθηκε ερωτηματολόγιο, που καταρτίστηκε για τις ανάγκες της έρευνας.
Οι οργανικές ψυχικές διαταραχές ήταν το 10% όλων των παραπομπών. Η διαγνωστική κατάταξη ήταν: παραλήρημα 67%, άνοια 12%, οργανικό σύνδρομο διαταραχής της διάθεσης 12%, οργανικό παραληρητικό σύνδρομο 3%, οργανική ψευδαισθήτωση 3%, οργανικό σύνδρομο διαταραχής της προσωπικότητας 3%. Αναφερόμαστε στη θεραπευτική τους αντιμετώπιση και συγκρίνουμε τα ευρήματά μας μι εκείνα άλλων εργασιών.

Σκοπός

Ο σκοπός της μελέτης είναι η διερεύνηση των οργανικών ψυχικών διαταραχών (ΟΨΔ) στα πλαίσια της διασυνδετικής - συμβουλευτικής ψυχιατρικής (ΔΣΨ) ενός γενικού νοσοκομείου.

Υλικό και μέθοδος

Μελετήθηκαν 60 ασθενείς (33 άνδρες και 27 γυναίκες) με ΟΨΔ σύμφωνα με τα κριτήρια του DSM ΙΙΙ R που εξετάσθηκαν στα πλαίσια της ΔΣΨ κατά τη διάρκεια του 1998. Χρησιμοποιήσαμε τη σύντομη εξέταση της διανοητικής κατάστασης (MMSE) και την κλίμακα κατάθλιψης του Hamilton (ΗΑΜ - D17). Συμπληρώθηκε επίσης ερωτηματολόγιο για τη λεπτομερή καταγραφή των συμπτωμάτων της ΟΨΔ.

Αποτελέσματα

10% του συνόλου των παραπομπών της ΔΣΨ ήταν ΟΨΔ. Μέση ηλικία ασθενών +/- SD 61 +/- 21.42% των παραπομπών προέρχεται από τις παθολογικές κλινικές, 33% από τις χειρουργικές, 13% από τις καρδιολογικές κλινικές, 7% από τη νευρολογική και το υπόλοιπο 5% από τις άλλες κλινικές.

Δύο ελληνικές μελέτες1,2, εκ των οποίων η μία πολυκεντρική, αναφέρουν το ίδιο ποσοστό 18% ΟΨΔ.

'Αλλες μελέτες3,4,5,6, αναφέρουν ποσοστά ΟΨΔ στα πλαίσια ΔΣΨ από 17% έως 42% χρησιμοποιώντας κριτήρια DSM ΙΙΙ και DSM IIIR.

Δύο ελληνικές μελέτες1,2 αναφέρουν ποσοστά παραληρήματος 19% και 70% των ΟΨΔ. Δύο άλλες μελέτες3,6 αναφέρουν το ίδιο ποσοστό 32% με παραλήρημα. Ο Lipowski7 εκτιμά ότι το 10% των νοσηλευόμενων παθολογικών και χειρουργικών ασθενών παρουσιάζουν παραλήρημα οποτεδήποτε κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους. Μετά από χειρουργικές επεμβάσεις σε ηλικιωμένους ασθενείς αναφέρεται ότι εμφανίζεται παραλήρημα στο 10% έως 14% αυτών8,9. 'Ισως αυτό το ποσοστό φτάνει και το 50% μετά από χειρουργική αντιμετώπιση κατάγματος ισχίου10.

50% των ασθενών με παραλήρημα προέρχονται από το παθολογικό και 30% από το χειρουργικό τομέα.

Το τρομώδες παραλήρημα αντιμετωπίστηκε θεραπευτικά με διαζεπάμη ή κλομεθειαζόλη (Heminevrin) και αλοπεριδόλη. Για τη θεραπεία του παραληρήματος από άλλες αιτίες χορηγήθηκαν μικρές δόσεις αλοπεριδόλης ή πιπαμπερόνης (Dipiperon). Μελέτες6,1,3 αναφέρουν ποσοστά άνοιας από 14% έως 45% του συνόλου των ΟΨΔ.

Οι ασθενείς μας με οργανικό σύνδρομο διαταραχής της διάθεσης ήταν καταθλιπτικοί και τα αίτια ήταν μεταβολικά - ενδοκρινολογικά και εγκεφαλικά αγγειακά. Μελέτες3,6 αναφέρουν ποσοστά οργανικής διαταραχής της διάθεσης από 12% ως 37%. Σε 4 ασθενείς των οποίων η καταθλιπτική συμπτωματολογία εξακολουθούσε, χορηγήσαμε SSRI. Ο Goldman3 αναφέρει παρόμοια ποσοστά με τα δικά μας όσον αφορά στο οργανικό παραληρητικό σύνδρομο, οργανική ψευδαισθήτωση και οργανικό σύνδρομο διαταραχής της προσωπικότητας. Σ' αυτές τις διαταραχές χορηγήθηκαν μικρές δόσεις αλοπεριδόλης.

Συμπεράσματα

Η συνδρομή των ψυχιάτρων της ΔΣΨ ζητείται συνήθως όταν ο ασθενής είναι συγχυτικός ή διεγερτικός με αίτημα την καταστολή του το συντομότερο δυνατόν. Ο ψυχίατρος της ΔΣΨ πρέπει να έχει σαν αρχή το «Primum non nocere» για την καλύτερη θεραπευτική αντιμετώπιση του ασθενούς. Θα πρέπει επίσης να μεταδίδει τις γνώσεις του όσον αφορά στη θεραπεία και το χειρισμό των ασθενών αυτών όχι μόνο στους γιατρούς αλλά και στο νοσηλευτικό προσωπικό. Επιπλέον θα πρέπει να διδάξει αυτούς για την έγκαιρη αναγνώριση και των άλλων ΟΨΔ και κυρίως της κατάθλιψης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. Θωμάς Α., Σακκάς Π., Γιαννίτση Σ., Σαραντίδης Δ., Τριποδιανάκης Γ., Παππάς Ε., Μαντάς Χ., Κόντη Κ. Πολυκεντρική μελέτη και αξιολόγηση της διασυνδετικής-συμβουλευτικής ψυχιατρικής σε τέσσερα γενικά νοσοκομεία της Αθήνας και των Ιωαννίνων. Ψυχιατρική 1996, 7:278-288.
  2. Ιακωβίδης α., Βαλουμάς Γ., Μπαλλά α., Μαυρίδης Θ., Ιεροδιακόνου Χ. Αξιολόγηση της διασυνδετικής-συμβουλευτικής ψυχιατρικής μετά από 8 έτη λειτουργίας. Ψυχιατρική 1996, 7: 136-143.
  3. Goldman SA: Organic delusional disorder on a consultation liaison psychiatry service. Psychosomatics 33: 343-352, 1992.
  4. Clarke DM, Smith GC: Consultation - liaison psychiatry in general medical units. Australian and New Zeland J of Psychiatry 30: 297-307, 1996.
  5. McKegner FP, McMahon T, King J: The use of DSM III in a general hospital consultation - liaison service. Gen Hospital Psychiatry 5: 115-121, 1983.
  6. Hales RE, Polly S, Bridenbaugh H et al.: Psychiatric consultations in a military general hospital; a report on 1065 cases. Gen Hosp Psychiatry 8: 173-189, 1986.
  7. Lipowski ZJ: Delirium (acute confusional states). JAMA 258: 1789-1792. 1987.
  8. Millar HR: Psychiatric morbidity in elderly surgical patients. Br J Psychiatry 1981; 138: 17-20.
  9. Seymour DG, Pringle R: Post-operative complications in the elderly surgical patient. Gerontology 1983; 29: 262-270.
  10. Williams MA, Campbell EB, Raynor SM et al: Reducing acute confusional states in elderly patients with hip fractures. Res Nurs Health 1985; 8: 329-337.