Θεραπεία της Διαταραχής Πανικού στο Ιατρείο Εφημερείας
Σ. ΗΛΙΑΣ, Α. ΦΩΤΙΑΔΟΥ, Μ. ΠΡΑΤΙΚΑΚΗΣ, Α. ΧΡΙΣΤΟΝΑΚΗΣ, Ε. ΠΕΡΤΕΣΗ, Α. ΜΠΑΤΙΣΤΑΤΟΥ
Ψυχιατρικό Τμήμα Νοσοκομείου Ε.Ε.Σ. Αθήνα

Περίληψη
Σκοπός της παρούσης μελέτης είναι η θεραπεία της διαταραχής πανικού (Δ.Π) στο ιατρείο εφημερίας (Ι.Ε) και η σημασία της για την πρόγνωση της διαταραχής αυτής.

Μελετήθηκαν 40 ασθενείς (γυναίκες 63%) με Δ.Π σύμφωνα με τα κριτήρια του DSM IV, πρόσφατης έναρξης που προσήλθαν στο Ι.Ε.

Χωρίσαμε τους ασθενείς σε 2 ομάδες.

Στην Α ομάδα, 20 ασθενείς, τους εξηγούσαμε την φύση των συμπτωμάτων και δίναμε οδηγίες για αυτοέκθεση και 1 mg αλπραζολάμης ημερησίως.

Στην Β ομάδα, 20 ασθενείς, μόνο τους καθησυχάζαμε και χορηγούσαμε επίσης 1 mg αλπραζολάμης ημερησίως.

Χρησιμοποιήθηκαν ερωτηματολόγια φοβιών, state-trait άγχους, ΗΑΜ-D 17, κλίμακα κατάθλιψης του Beck κ.ά.

Επανεξετάσαμε τους ασθενείς μετά 4 εβδομάδες. Στην Α ομάδα είχαμε μείωση σ' όλες τις κλίμακες στο 55% των ασθενών, ενώ στην ομάδα 8 μόνο στο 30%. Από την ομάδα Α 60% των ασθενών συνέχισαν την θεραπεία ενώ από την ομάδα 8 μόνο το 30%.

Η έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση στο Ι.Ε έχει:

α) Καλύτερα αποτελέσματα
β) Μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών ζητούν θεραπεία και
γ) Μειώνονται οι μακροχρόνιες συνέπειες της Δ.Π

Σκοπός

Σκοπός της μελέτης είναι η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της έγκαιρης θεραπευτικής παρέμβασης στην διαταραχή πανικού (Δ.Π) στο ιατρείο εφημερίας και η σημασία της στην πρόληψη της διαταραχής αυτής. Το ιατρείο εφημερίας είναι το πρώτο σημείο επαφής με το σύστημα υγείας για πολλούς ασθενείς με Δ.Π1.

Μέθοδος

Μελετήθηκαν 40 ασθενείς (γυναίκες 63%) με Δ.Π σύμφωνα με τα κριτήρια του DSM IV, πρόσφατης έναρξης (1 έως 12 μήνες) που εξετάστηκαν στο ιατρείο εφημερίας του νοσοκομείου μας. Η μέση ηλικία ήταν 33 έτη (18 έως 55 ετών).

Το 45% των ασθενών πληρούσε τα κριτήρια διαταραχής πανικού με αγοραφοβία.

Χωρίσαμε τους ασθενείς μας σε 2 ομάδες. Δεν υπήρχαν σημαντικές διαφορές στα κοινωνικά-δημογραφικά χαρακτηριστικά και σε κανένα άλλο χαρακτηριστικό μεταξύ των 2 ομάδων.

Στην Α ομάδα, 20 ασθενείς, τους εξηγούσαμε την ψυχολογική φύση των συμπτωμάτων και τις πιθανές αιτίες για την εμφάνιση αυτών. Τους δίναμε οδηγίες για αυτοέκθεση και λέγαμε σ' αυτούς ότι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να μειωθεί ο φόβος, ήταν η αντιμετώπιση των καταστάσεων στις οποίες οι κρίσεις πανικού ή η αγοραφοβία εμφανιζόταν. Τους χορηγήσαμε επίσης 1 mg αλπραζολάμης ημερησίως.

Στην Β ομάδα, 20 ασθενείς, μόνο τους καθησυχάζαμε και χορηγήσαμε ομοίως 1 mg αλπραζολάμης ημερησίως.

Χρησιμοποιήσαμε το ερωτηματολόγιο φοβιών του Marks και Matthews, την κλίμακα άγχους State-trait του Speilberger, την κλίμακα κατάθλιψης του Hamilton (ΗΑΜ-D17), την κλίμακα κατάθλιψης του Beck και ερωτηματολόγιο για την αποφευκτική συμπεριφορά και την συχνότητα και ένταση των κρίσεων πανικού. Οι ασθενείς μας επανεξετάσθηκαν και εκτιμήθηκαν μετά 4 εβδομάδες.

Αποτελέσματα

Για το 75% των ασθενών μας ήταν η πρώτη επαφή με ψυχίατρο. Στην ομάδα Α είχαμε σημαντική βελτίωση, σε όλες τις κλίμακες στο 55% των ασθενών. Η μείωση του άγχους και την καταθλιπτικής συμπτωματολογίας ήταν ανάλογη με την μείωση των συμπτωμάτων της Δ.Π (συχνότητα και ένταση των κρίσεων πανικού και της αποφευκτικής συμπεριφοράς). Στην Β ομάδα μόνο 30% των ασθενών παρουσίασε βελτίωση στις διάφορες κλίμακες. Στην Α ομάδα 60% των ασθενών συνέχισαν την θεραπεία τους στο τμήμα μας ενώ από την Β ομάδα συνέχισαν μόνο το 30% των ασθενών.

Τα αίτια που έκαναν τους ασθενείς να έρθουν και να συνεχίσουν την θεραπεία ήταν:

Συμπεράσματα

Περίπου το 50% των ασθενών με Δ.Π δεν ζητούν ιατρική βοήθεια για τα συμπτώματά τους2. Πολλά έχουν γραφεί για την φαρμακευτική θεραπεία με αλπραζολάμη και την συμπεριφορική θεραπεία στην Δ. Π.3,4,5

Λίγα όμως είναι γνωστά για τα αποτελέσματα της έγκαιρης θεραπευτικής παρέμβασης στην Δ.Π.1

Από την μελέτη μας αυτή αλλά και από την εμπειρία μας στο ιατρείο εφημερίας πιστεύουμε ότι η έγκαιρη παρέμβαση στην Δ.Π στο ιατρείο εφημερίας, το οποίο είναι η πρώτη επαφή με ψυχίατρο για τους περισσότερους ασθενείς, έχει:

α) καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα
β) ένα μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών ζητά θεραπεία και
γ) μειώνει τις μακροχρόνιες συνέπειες της διαταραχής πανικού.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. Swinson R.P., Soulios C., Cox B.J and Kuch K. Brief Treatment of Emergency Room patients with panic attacks. Am J Psychiatry 1992; 149: 944-946.
  2. Realini J.P., Katerndanl D.A., Factors affecting the threshold for seeking care. J Am Board Fam Pract 1993; 6: 215-223.
  3. Basoglu M., Marks LM, Kilic C. et al. Aprazolam and exposure for panic disorder with Agoraphobia. British Journal of Psychiatry 1994; 164: 652-659.
  4. Basoglu M., Marks LM., Swinson R.P et al. Pre-treatment predictors of treatment outcome in panic disorder and agoraphobia treated with alprazolam and exposure.
  5. Spiegel D.A., Roth M., Weissman M. Et al. Comment of the London , Toronto study of alprazolam and exposure in panic disorder with agoraphobia. British Journal of Psychiatry 1993; 162: 788-789.