Αναπτυξιακή πορεία-έκβαση: Συνέχεια και αλλαγές στη κλινική κατάσταση
και ψυχοκοινωνική λειτουργία ατόμων με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού
ΚΑΡΑΝΤΑΝΟΣ Γ.
Παιδοψυχίατρος-Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών

Περίληψη
Τα άτομα με αυτισμό διαφέρουν από το φυσιολογικό αλλά διαφέρουν και μεταξύ τους. Ο αυτισμός μπορεί να πηγαίνει με όλα τα επίπεδα νοητικής δυνατότητας. Οι διαταραχές του φάσματος του αυτισμού εμφανίζουν μεγάλη ποικιλία στο επίπεδο της κλινικής έκφρασης - ποικίλοι συνδυασμοί από μειονεξίες και ικανότητες, διάφορα επίπεδα λειτουργικότητας ή βαρύτητας διαμορφώνονται. Από την μελέτη της πορείας και της έκβασης μπορεί να προκύψουν χρήσιμες κατευθύνσεις για την πρόγνωση, την κλινική πράξη και για τους στόχους της αντιμετώπισης. Το ζήτημα απασχόλησε από παλιά, αλλά οι συστηματικές μελέτες, με διαφοροποίηση υποομάδων σύμφωνα με τα τρέχοντα διαγνωστικά κριτήρια, είναι ακόμη σχετικά λίγες. Δυσκολίες υπάρχουν επίσης στη σύγκριση μεταξύ των μελετών.

Από τα συμπεράσματα πάντως που μπορούν να εξαχθούν, φαίνεται ότι η πορεία και η έκβαση επίσης ποικίλουν πολύ, και αυτό φαίνεται περισσότερο να ισχύει για τις περιπτώσεις που διατηρούν νοητικό δυναμικό, που χαρακτηρίζονται με ψηλή λειτουργικότητα ή με σύνδρομο Asperger. Στις περιπτώσεις βέβαια που ο αυτισμός συνυπάρχει με νοητική καθυστέρηση, οι μειονεξίες και οι περιορισμοί της λειτουργικότητας αναμένεται να εξακολουθούν, και από την άποψη αυτή η έκβαση χαρακτηρίζεται γενικά "φτωχή". Αυτό όμως πρέπει να διαφοροποιείται από την ποιότητα ζωής που οι σύγχρονοι τρόποι προσέγγισης, η εξασφάλιση παροχών και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης μπορούν να δώσουν. Παράλληλα, διάφορες επιπλοκές μπορεί να προκύψουν στην πορεία, να χρειαστεί να αντιμετωπίσει κανείς ποικίλα ζητήματα ή μερικές φορές δυσχείριστες καταστάσεις. Ασφαλώς, η πορεία προς την εφηβεία και την ενηλικίωση συνιστά ένα σημαντικό κεφάλαιο που είναι φυσικό η σύνταξη του ακόμη να διαμορφώνεται. Ιδιαίτερα τονίζεται η ανάγκη για συστηματικές μελέτες της φυσικής πορείας στο σύνδρομο Asperger.

Με αναφορά στις μελέτες και στην κλινική εμπειρία, η παρουσίαση εστιάζει στα εξής: α)Στη συνέχεια αλλά και στις αλλαγές που μπορεί να συμβαίνουν στην πορεία. Στις τάσεις και στις ενδεχόμενες κατευθύνσεις αυτών των αλλαγών. Έχει γίνει προσπάθεια να δίνονται τα χαρακτηριστικά του δείγματος κάθε μελέτης, ώστε να μην γενικεύονται τα αποτελέσματα σε άλλα επίπεδα λειτουργικότητας. β) Σε μερικές από τις ψυχοκοινωνικές ή ψυχιατρικές επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και στα προβλήματα σχετικά με τη πρόσφορη αναγνώριση και αξιολόγησή τους σε συνάρτηση με τη βασική κατάσταση. Καθώς προχωρούν προς την ενηλικίωση, η συμβολή ψυχιάτρων ενηλίκων εξοικειωμένων με τις ιδιαιτερότητες αυτών των διαταραχών είναι πολύ σημαντική.

Σε όλα τα επίπεδα λειτουργικότητας ή βαρύτητας, βασικό ζήτημα είναι η εξασφάλιση μιας συνέχειας στη παρακολούθηση, αξιολόγηση και υποστήριξη σε εξατομικευμένη βάση, ώστε, μέσα από την προώθηση κατάλληλων ρυθμίσεων και προσαρμογών, να ανταποκριθούμε κατά το δυνατόν καλύτερα στις τωρινές τους ανάγκες.

Λέξεις κλειδιά: Αυτισμός, έκβαση, αναπτυξιακή πορεία, κλινικές επιπλοκές, συννοσηρότητα.

Πλήρες κείμενο