|
|||
|
|||
Μία σύγχρονη νευροβιολογική προσέγγιση των διαταραχών πρόσληψης της τροφής
ΑΝΤΩΝΑΤΟΣ Σ.1, ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ Π.2
1Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών
2Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φαρμακολογίας Ιατρικής Σχολής Αθηνών
Περίληψη
Οι διαταραχές της όρεξης έχουν αποτελέσει ένα από τα σύγχρονα πεδία έρευνας της Νευροβιολογίας και της Φαρμακολογίας, ιδίως μετά τη διαπίστωση ότι οι λαίμαργες απαιτήσεις για κατανάλωση υδατανθράκων ή εύγευστης γενικότερα τροφής παρατηρείται συχνότερα σε άτομα με ψυχιατρικές παθήσεις και κυρίως σε ασθενείς με διαταραχές πρόσληψης της τροφής.
Η ρύθμιση της διατροφικής συμπεριφοράς αποτελεί αναμφίβολα μία ιδιαίτερα πολύπλοκη διαδικασία. Πρόσφατα δεδομένα σε μοριακούς και γενετικούς μηχανισμούς σχετικούς με τη ρύθμιση της όρεξης και του σωματικού βάρους, συγκλίνουν στην άποψη ότι η τελική ολοκλήρωση της πρόσληψης τροφής, οι διαιτητικές προτιμήσεις και η διατήρηση του σωματικού βάρους σε επιτρεπτά όρια εξασφαλίζονται μέσω μίας λεπτής ισορροπίας στη συγκέντρωση πολυάριθμων πεπτιδίων και νευροπεπτιδίων τα οποία αλληλεπιδρούν με μονοαμίνες και νευρικά ερεθίσματα σε περιοχές του υποθαλάμου. Μεταξύ των μονοαμινών που η δράση τους εμπλέκεται στη ρύθμιση της διατροφικής συμπεριφοράς περιλαμβάνεται και η σεροτονίνη.
Η σεροτονίνη (5-ΗΤ) ασκεί ανασταλτικό ρόλο στην όρεξη και έχει αποτελέσει στόχο για την ανάπτυξη φαρμάκων κατά της υπερφαγίας και της βουλιμίας, συμπτώματα που χαρακτηρίζουν ασθενείς με διαταραχές πρόσληψης τροφής. Υφίσταται στενή σχέση μεταξύ κορεσμού, διαιτητικών προτιμήσεων και σεροτονινεργικής δραστηριότητας. Ωστόσο παραμένει άγνωστος ο ακριβής ρόλος των υποδοχέων της 5-ΗΤ στον κορεσμό καθώς και στην επιλογή τροφής εμπλουτισμένης σε υδατάνθρακα, λίπος ή πρωτεΐνη.
Σκοπός της μελέτης είναι η διερεύνηση του ρόλου των 5-HT1A και 5-HT2C υποδοχέων στην πρόσληψη και επιλογή τροφής εμπλουτισμένης σε υδατάνθρακα ή πρωτεΐνη αλλά με σταθερή την περιεκτικότητα σε λίπος. Χρησιμοποιήθηκαν 20 ομάδες αρσενικών επιμύων γένους Wistar που έλαβαν: φυσιολογικό ορό, βουσπιρόνη, μεσουλεργίνη, m-CPP, συνδυασμούς των 3 ουσιών και απομορφίνη. Ελάμβαναν ισοθερμιδικής αξίας Τροφή Εμπλουτισμένη σε Υδατάνθρακα (ΤΕΥ) ή Πρωτεΐνη (ΤΕΠ) αντίστοιχα. Χρησιμοποιήθηκε το πειραματικό μοντέλο κυκλικής στέρησης τροφής.
Η μεσουλεργίνη οδηγεί σε πρόσληψη και επιλογή τροφής με διπλό τρόπο δράσης: αφενός αυξάνει την ΤΕΠ όπως ακριβώς η απομορφίνη, ένας καθαρά ντοπαμινεργικός αγωνιστής, αφετέρου αυξάνει την ΤΕΥ ως ανταγωνιστής των 5-HT2C υποδοχέων. Η βουσπιρόνη μέσω δράσης στους 5-HT1A υποδοχείς επηρεάζει έμμεσα την πρόσληψη και επιλογή τροφής. Ο αποκλεισμός των 5-HT2C παρά η αναστολή απελευθέρωσης 5-ΗΤ μέσω των 5-HT1A αυτοϋποδοχέων είναι η σημαντικότερη συνθήκη για να αυξηθεί η πρόσληψη του υδατάνθρακα. Τα δεδομένα συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι οι 5-HT2C υποδοχείς διαδραματίζουν τον σημαντικότερο ρόλο στις ανορεξιογόνες ιδιότητες της 5-ΗΤ.
Τα ευρήματα αυτά διευρύνουν το πεδίο κατανόησής μας στο νευροβιολογικό υπόστρωμα της όρεξης και των διαταραχών πρόσληψης της τροφής και συμβάλλουν σε πειραματικές μελέτες που αφορούν νέα φάρμακα εναντίον της υπερφαγίας, της βουλιμίας και της παχυσαρκίας, ειδικά σε εκείνες τις ουσίες με 5-HT2C αγωνιστικές ιδιότητες.
Λέξεις κλειδιά: Διαταραχές πρόσληψης τροφής, σεροτονινεργικό σύστημα, 5-HT2C υποδοχείς, ισοθερμιδικές δίαιτες, πρωτεΐνη, υδατάνθρακας, κυκλική στέρηση τροφής, wistar επίμυες, βουσπιρόνη, μεσουλεργίνη, m-CPP, απομορφίνη.
