Ο ρόλος τον οποίον διαδραματίζει ο υποθάλαμος και το μεταιχμιακόν σύστημα εις την διαμόρφωσιν του σωματικού βάρους
ΜΠΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ Σ.Ι.
Α΄ Νευρoλoγική Κλιvική ΑΠΘ, Εργαστήριov Νευρoπαθoλoγίας και Ηλεκτρονικής Μικροσκοπήσεως, Νοσοκομείον ΑΧΕΠΑ

Περίληψη
Η παχυσαρκία, συνισταμένη εις την υπέρμετρον ανάπτυξιν του σωματικού βάρους, δυσανάλογον προς την ηλικίαν, το φύλον και το ύψος του ατόμου, αποτελεί έκφρασιν της διαταραχής του ενεργειακού ισοζυγίου, κατά την οποίαν τα πλεονάζοντα ενεργειακά αποθέματα κατατίθενται και προστίθενται εις την σωματικήν μάζαν αυτού, υπό την μορφήν λιπώδους ιστού. Φυσιολογικώς, τόσον περιφερικοί όσον και κεντρικοί ρυθμιστικοί μηχανισμοί ενορχηστρώνονται εις την διαμόρφωσιν αρμονικού μεταβολικού ισοζυγίου, διά του οποίου η εκάστοτε ενεργειακή απώλεια αναπληρούται ισοτίμως υπό της εντός βραχέων χρονικών πλαισίων προσλήψεως καταλλήλου τροφής, ποσοτικώς ικανής να καλύψη τας συναρτήσει της λειτουργικής δραστηριότητος του ατόμου ενεργειακάς δαπάνας αυτού. Ευρεία σειρά συντελεστών προερχομένων εκ του λιπώδους ιστού, του γαστρικού βλεννογόνου, του λεπτού εντέρου, του παγκρέατος και ετέρων ιστών κινητοποιούν, εισερχόμενοι εις τον εγκέφαλον, ορεξιγενείς και ανορεξιγενείς παράγοντας, υπό των οποίων αφ' ενός μεν εγείρεται η επιθυμία προς λήψιν και κατάλληλον επιλογήν τροφής, αφ' ετέρου δε σταθμίζεται το μέτρον της ποσοτικής διαστάσεως της προσλαμβανομένης τροφής, διά της επελεύσεως του αισθήματος της πληρώσεως και της δυσανεξίας διά την περαιτέρω σίτησιν εις τον κατάλληλον χρόνον. Αι λεπτίναι, προερχόμεναι κυρίως εκ του λευκού λιπώδους ιστού διαδραματίζουν ουσιώδη ρόλον εις την σταθεροποίησιν του σωματικού βάρους διά της ανταγωνιστικής δράσεως αυτών εις το επίπεδον του υποθαλάμου επί των υποδοχέων και του μηχανισμού της δράσεως του Νευροπεπτιδίου Υ, το οποίον μετά των υποκρετινών αποτελεί ουσιώδη συντελεστήν αυξήσεως των ενεργειακών αποθεμάτων, διά της επιτάσεως της επιθυμίας του ατόμου προς σίτισιν. Ο υποθάλαμος αποτελεί ουσιώδες κέντρον καθορισμού και διαμορφώσεως του σωματικού βάρους του ατόμου, αφ' ενός μεν διά της κινητοποιήσεως της επιθυμίας προς σίτισιν, αφ' ετέρου δε διά της διαμορφώσεως του όλου περιγράμματος της έσω εκκρίσεως και των ενεργειακών δαπανών. Παραλλήλως προς τον υποθάλαμον, αι προμετωπιαίαι περιοχαί ασκούν σημαντικόν ρόλον επί της διαμορφώσεως του σωματικού βάρους, διά του καθορισμού της βουλητικής συμπεριφοράς του ατόμου και των διαιτητικών επιλογών αυτού, συναρτήσει του συναισθηματικού υποβάθρου, της κοινωνικής συμπεριφοράς αυτού και των αξιολογικών συστημάτων και αρχών υπό των οποίων τούτο διαπνέεται. Ο κροταφικός λοβός, τόσον διά του ιπποκάμπου όσον και διά του αμυγδαλοειδούς πυρήνος, επιδρά καθοριστικώς εις την διαμόρφωσιν του σωματικού βάρους, δεδομένου ότι ασκείται υπ' αυτού σημαντικός έλεγχος επί της επιθυμίας προς λήψιν τροφής και τίθεται η κατάλληλος εκάστοτε συναισθηματική επένδυσις επί της διαιτητικής συμπεριφοράς του ατόμου υπό του αμυγδαλοειδούς πυρήνος και του ιπποκάμπου. Εκ του ουσιώδους ρόλου, τον οποίον διαδραματίζει ο εγκέφαλος εις την διαμόρφωσιν του σωματικού βάρους, καθίσταται αντιληπτόν, ότι παραλλήλως προς την επιλογήν καταλλήλων διαιτητικών σχημάτων και την κατάστρωσιν προγραμμάτων φυσικής ασκήσεως, διά την αντιμετώπισιν της παχυσαρκίας, ιδιαιτέραν βαρύτητα έχει η ανάλυσις του ενδοκρινολογικού περιγράμματος του ατόμου, η εξέτασις της διεγκεφαλικής και φλοιϊκής λειτουργίας, ο έλεγχος του αυτονόμου νευρικού συστήματος και η εμβάθυνσις εις την ψυχικήν σφαίραν αυτού, καθ΄ όσον υπ' αυτών εξαρτάται τα μέγιστα η εναρμόνισις του ενεργειακού ισοζυγίου και η τελική διαμόρφωσις του σωματικού βάρους του ατόμου.

Λεξικαί κλείδες: Παχυσαρκία, υποθάλαμος, αμυγδαλοειδής πυρήν, μεταιχμιακόν σύστημα, λεπτίναι, νευροπετίδιον Υ.

Πλήρες κείμενο