Ενεργειακό ισοζύγιο και διατροφική συμπεριφορά
ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ Α.
MD, Ενδοκρινολόγος
Περίληψη
Η αύξηση του σωματικού βάρους είναι αποτέλεσμα της αυξημένης πρόσληψης τροφής σε σχέση με τις ενεργειακές μας ανάγκες. Το ερώτημα είναι αν το ενεργειακό αυτό περίσσευμα οφείλεται σε αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη ή/και σε μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.
Η διαιτητική μας συμπεριφορά είναι, κύρια, περιβαλλοντικό φαινόμενο που όμως επιδρά δευτερογενώς στο βιολογικό υπόστρωμα και στο ενεργειακό ισοζύγιο. Αναφέρεται στην ποιότητα της τροφής, στις διαιτητικές προτιμήσεις αλλά και αποστροφές, καθώς και στην ηδονική δράση των τροφών. Στο παχύσαρκο άτομο η πρόσληψη τροφής αυξάνει με την επίδραση συναισθηματικών ερεθισμάτων και αυτό βελτιώνει το στρες και τα καταθλιπτικά φαινόμενα. Η σχέση αυτή λειτουργεί αργότερα αντανακλαστικά και κάθε φορά που υπάρχει συναισθηματική αστάθεια, το άτομο καταφεύγει στην κατευναστική λύση ενός γεύματος το οποίο είναι σχεδόν πάντα υδατανθρακούχο.
Ο άνθρωπος, λοιπόν τρώει σήμερα περισσότερο. Eίναι όμως αυτό αρκετό για να δικαιολογήσει τη συνεχή και υπέρμετρη αύξηση του βάρους των πληθυσμών;
Οι περισσότερες επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα τελευταία 20 χρόνια είναι πολύ μικρή η μέση αύξηση της κατανάλωσης τροφών, ενώ έχει αυξηθεί σημαντικά η κατανάλωση προϊόντων που μειώνουν τις αναγκαστικές καθημερινές μας σωματικές δραστηριότητες (αυτοκίνητα, οικιακές συσκευές, ανελκυστήρες, τηλεχειρισμοί κτλ).
Για τη σύγχρονη, λοιπόν, πανδημία της παχυσαρκίας, έχει σήμερα ενοχοποιηθεί σε μεγάλο ποσοστό η μείωση των καθημερινών σωματικών δραστηριοτήτων, αυτό που ονομάζεται στην αγγλο-σαξονική "Non-exercise activity thyrmogenesis".
Οι καθημερινές δραστηριότητες είναι το ότι κάνουμε κάθε μέρα, εκτός από την οποιασδήποτε μορφής άσκηση. Καλύπτουν χρονικά τα 2/3 της ζωής μας που σημάινει ότι ακόμα και μικρές μεταβολές αυτών, έχουν αθροιστικά πολύ μεγάλες επιδράσεις στο ενεργειακό ισοζύγιο και βέβαια στο σωματικό βάρος.
Διακρίνονται:
Ως λειτουργοί της υγείας, αν θέλουμε να ανακόψουμε τους τραγικά γρήγορους ρυθμούς αύξησης της συχνότητος παχυσαρκίας, θα πρέπει, εκτός από την τροποποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς των πληθυσμών, να επανασχεδιάσουμε το περιβάλλον στην εργασία και στο σχολείο για μιά πιό "δραστήρια ζωή".