|
|||
|
|||
Η δυναμική της οικογένειας με ένα μέλος της σοβαρά άρρωστο
Α. ΚΑΡΚΑΝΙΑΣ
Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής. Διευθυντής ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»
Περίληψη
Τα τελευταία χρόνια η κατανόηση του βαθύτερου ρόλου τη οικογένειας, τόσο στις περιόδους της υγείας όσο και της αρρώστιας, βοήθησε πολλούς ειδικούς να θεωρούν ότι η διάγνωση μιας χρόνιας ασθένειας, απειλητικής για τη ζωή, αποτελεί ένδειξη για μια οικογενειακά προσανατολισμένη προσέγγιση του αρρώστου.
Σ' ένα οικογενειακό σύστημα, οποιοδήποτε γεγονός επηρεάσει σημαντικά ένα μέλος του - όπως π.χ. η αιφνίδια εμφάνιση μιας σοβαρής ασθένειας - τούτο έχει επίδραση σ' ολόκληρο το οικογενειακό σύστημα. Η αντίδραση της οικογένειας έχει επίπτωση στο άρρωστο μέλος της.
Με τον όρο «δυναμική» της οικογένειας εννοούμε τον τρόπο με τον οποίο το άτομο και η οικογένεια αλληλεπιδρούν και αλληλοεξαρτώνται.
Η σοβαρή ασθένεια, όπως π.χ. ο καρκίνος, είναι μια εμπειρία που την μοιράζονται όλα τα μέλη της οικογένειας. Τούτο αποδεικνύεται από πολλές επιστημονικές μελέτες που δείχνουν ότι υπάρχει ψηλός βαθμός ομοιότητας ανάμεσα στους ασθενείς και τις οικογένειές τους, όσον αφορά στην ψυχολογική υγεία, την προσαρμογή στην αρρώστια, την λειτουργικότητα ακόμη και στα σωματικά συμπτώματα.
Το οικογενειακό σύστημα, προκειμένου να διατηρήσει την ομοιόστασή του και να εξασφαλίσει την καλύτερη δυνατή φροντίδα για τον ασθενή, βρίσκεται σε μια ετοιμότητα για ανάληψη καινούργιων ρόλων και εγκατάλειψη παλαιών οικογενειακών ρόλων αλληλεπίδρασης.
Τα τελευταία χρόνια, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη σωματική, ψυχική και πνευματική καταπόνηση των μελών της οικογένειας του ασθενούς.
Οι ανάγκες της οικογένειας αλλάζουν κατά τη διάρκεια μιας σοβαρής και πιθανόν καταληκτικής ασθένειας. Για το λόγο αυτό, η οικογένεια χρειάζεται επαρκή και ικανοποιητική επικοινωνία, για να αποδεχθεί τη «σοβαρή διάγνωση».
Η σημασία της ανοιχτής επικοινωνίας ανάμεσα σε μέλη της οικογένειας είναι πολύ μεγάλη. Καθώς η αρρώστια προχωρεί στο χρόνο, η ανοιχτή επικοινωνία βοηθά στην οικογενειακή συνεκτικότητα, την ικανή λειτουργία των ρόλων και την έλλειψη διαφωνιών.
Πρέπει να επισημάνουμε την ανάγκη εκπαίδευσης των γιατρών, και ιδίως των νεοτέρων, σε θέματα «επικοινωνίας» με τον ασθενή και την οικογένεια και στην αναγνώριση της οικογενειακής δυναμικής. Οι μελέτες δείχνουν, ότι όταν ο γιατρός είναι συναισθηματικά και χρονικά διαθέσιμος στον άρρωστο και την οικογένειά του και βρίσκεται σε συνεχή ανοιχτή επικοινωνία μαζί τους, τότε επηρεάζεται θετικά η ικανότητα του αρρώστου και της οικογένειας στην αντιμετώπιση του καρκίνου και των μεταθεραπευτικών δυσκολιών και ενισχύεται η ψυχική ανθεκτικότητα όλων των μελών. Εγκέφαλος 2010, 47(2):83-89.
